VERNİK SÜRME YÖNTEMLERİ

Yüzeylerin verniklenmesinde, verniğin cinsi, işin kalitesi, yüzeyin biçimi ve işletmenin imkânları önemli rol oynar. Bu bakımdan yüzeylerin verniklenmesinde /birçok yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden en çok uygulananları şunlardır:

Fırça İle Uygulama

Verniğin fırça ile yüzeye sürülmesidir. Basit gibi görünmesine rağmen uzmanlaşmayı gerektirir. Buna rağmen birçok üstünlükleri de vardır. Firenin az olması, havayı az kirletmesi, vernik sıvısının ağacın gözeneklerine ve derinliklerine işleyerek ağaç ile sağlam bir bağlantı yapması, bu üstünlüklerden bir kaçıdır.

Fırça ile vernik sürülecek yüzeyin temiz olmasına dikkat edilmelidir. Vernikleme de kullanılacak fırça yüzeye uygun, temiz ve sağlam olmalıdır. Selülozik vernik için yumuşak, yağlı vernik için de sert kıl fırçası kullanılır. Çalışmaya geçmeden önce, kullanılacak verniğin eriticisi ile fırça temizlenir. Vernikleme işi bittikten sonra da aynı işlem yapılır.

Fırça ile yüzeye vernik sürüleceği zaman, vernik etiketindeki açıklamaya uygun bir sıvı ile inceltilir. Fırça kıllarının yarısı ıslanacak kadar verniğe daldırılır. Verniğe daldırılan fırça, kutunun kenarına sürtülerek sıvının fazlası alınır ve işe damlaması önlenir. Fırça ile çalışırken verniğin kuruma süresine dikkat edilmelidir. Sürülen vernik katı arttıkça kuruma süresi de değişir. Bir kaç kat vernik sürülmesi gereken işlerde, kat araları kurutulmalı, hafifçe zımparalanmalı, tozu alındıktan sonra yeniden vernik sürülmelidir. Ara katlarda normal koyulukta vernikle çalışılır. Son kat için, inceltilmiş vernik hazırlanır. Fırça izi ve dalgalanma yapmadan sürülen vernik kurumaya bırakılır.

Fırça vernikleri orta kalitede yüzey düzgünlüğü verir. Üstün kaliteli işlerde, fırça ile sürülen vernik için ayrıca parlatma işlemi yapılır.

Püskürtme İle Uygulama

Günümüzde en çok kullanılan bir yöntemdir. Büyük, küçük hemen hemen bütün işletmelerde uygulanır. Vernik sürme işlemini, süre bakımından çok kısaltır.

Vernik püskürtme işi, ayrı bir yerde yapılmalıdır. Bu yer, kirlenen havadan, nemden, eritici buharlardan, tozdan, ısı değişimi ve yangından korunmalıdır. Bunun için vernikleme ve boyama işlemlerinde püskürtme kabinleri kullanılır. En çok kullanılan püskürtme kabinleri, kuru ve sulu sistem kabinlerdir.

Vernik püskürtülecek iş, döner tablalı bir masa üzerine konursa, döndürülerek işin her tarafı kolaylıkla verniklenebilir. İyi bir vernikleme işi yapılmak isteniyorsa, püskürtme tekniğinin incelikleri en iyi şekilde öğrenilmeli ve bu kurallar titizlikle uygulanmalıdır.

Püskürtme işinde tabancanın seçimi, basıncın ve püskürtme konisinin ayarı ile püskürtme tabancasının kullanılması çok önemlidir.

Püskürtme tabancası işe aynı uzaklıkta tutulmalı ve birbirine paralel izler yapacak şekilde hareket ettirilmelidir. Tabancanın işten uzaklığı, işin durumuna göre 20- 25 cm. arasında olmalıdır. İzler düzgün, dengeli gelgit hareketleri ile sağlanmalıdır. Tabancanın işe gereğinden yakın veya uzak tutulması, vernik filmini olumsuz yönde etkiler. Yani yakın çalışmada vernik atılan yüzeyde dalgalanma, uzak çalışmada tozlanma meydana gelir. Düzgün ve kuşu.süz bir filim katmanı oluşturmak için, tabanca işin yüzüne paralel bir yol izlemelidir. Bu iz kendisinden önceki izin yarısını örtmelidir. Her yeni izde, tabancanın tetiğine yeniden basılmalı ve tabanca normal hızla hareket ettirilmelidir.

Havasız Püskürtme

Orta ve büyük işletmelerde uygulanan bu sistem basit olarak, bahçe hortumları ile su fışkırtmaya benzemektedir. Basınç etkisiyle hortumda ilerleyen su, daralan uca gelince dağılarak fışkırır.

Eskiden beri kullanılmakta olan bu yöntemde vernik ve boya sıvısı hidrolik bir sistem yardımı ile sıkıştırılır. Basınç altındaki sıvı, püskürtme ucundan parçalanarak çıkar. Fışkıran sıvının miktarı, sistemin basıncına, tabancanın uç açıklığına, püskürtülecek vernik ve sıvının akışkanlığına göre değişir.

Üst yüzey işlemlerinde kullanılan boya ve vernikler çoğunlukla havasız püskürtme aparatları ile püskürtülebilir. Değişik tür gereçlerin püskürtü(meşinde, amaca uygun tabanca ucu takma zorunluluğu vardır.

Elektrostatik Püskürtme

Bu sistemde, zıt elektrik yüklü kutupların birbirini çekmesi prensibinden yararlanılmıştır. Püskürtme bölgesinde yüksek güçlü bir elektrostatik alan meydana getirilir. Küçük tanecikler haline getirilen vernik damlacıklarına elektrik yükü verilerek kutuplandırılır. Topraklanan iş karşıt akımla yüklenir ve püskürtme alanında iki kutup sağlanır. Elektrik yüklü vernik damlacıkları, püskürtme bölgesindeki elektrostatik alanda uçuşurken, karşıt kutuplu iş tarafına çekilir. Hava ile birlikte hareket eden elektrik yüklü vernik damlacıkları, işin her tarafını dengeli bir şekilde kaplar.

Bu sistemle vernikleme işleminin zor olmasına rağmen, fireyi ve soğuğun bozucu etkisini azaltması bakımından büyük fayda sağlar.

Daldırma Tekniği

Ağaç işlerinde daha çok alet sapı, mobilya kulpu gibi küçük parçaların verniklenmesinde kullanılan bir tekniktir. Fırça ile verniklenmesi zor, püskürtme ile fazla vernik kaybına yol açan işler, daldırma tekniği ile verniklenir. Daldırma tekniğinde akıntı ve birikintileri önlemek, yüzeyde tam dağılımı sağlamak için, akışkanlığı ayarlanmış vernik kullanılır. Akışkanlığı ayarlanmış verniğe daldırılan parçada akıntı ve damla biçiminde birikinti olmaz. Daldırma yönteminde ayrı bir noktada, verniklenecek parçanın sıvıya daldırılma ve sıvıdan çıkartılma hızıdır. Birden daldırılan parça üzerinde hava kabarcıkları oluşur ve uygun olmayan akıntılar meydana gelir. Daldırma tekniğinde,

o Parçanın sıvıya daldırılma ve çıkarılma hızı

o Daldırılıp çıkarılan parçada verniğin akış hızı

o Verniğin kuruma hızı

önemli yer tutar. Elle daldırma yönteminde tecrübe çok önemlidir. Büyük işletmelerde bu iş, verniğe giriş ve çıkış otomatik ayarlanabilen aparatlarla yapılır.

DÖKME ( PERDE )MAKİNASI İLE VERNİKLEME

Selülozik vernik, asit sertleştiricili vernik, poliester vernik derodur vernik dökme makinası ile yüzeye sürülebilir. Dökme sisteminde fire oranı çok azdır. Düzgün yüzeyli işlerin verniklenmesinde çok kullanılır. Seri üretim yapan büyük işletmelerde geniş kullanılma alanı bulan dökme makinası, fazla girintili ve çıkıntılı işlerde pek kullanılmaz.

SİLİNDİRLİ MAKİNA İLE VERNİKLEME

Verniklenecek düzgün yüzeyli iş parçasının, vernikli döner silindirler arasından geçerken verniklenmesi kuralına dayanır.

Akıcılığı iyi ayarlanmış vernikler, silindirli sürme makinası ile yüzeye daha dengeli sürülebilir.

Silindirli vernikleme makinaları, seri üretim yapan büyük işletmelerde çok kullanılır.

HATALI KATMANLARIN ONARILMASI

Selülozik vernikli işlerde oluşan mat lekeler, çizgiler, su ve nemden meydana gelen boyalaşma, 1 : 4 oranında tiner ve gomlak cilâsı karışımı ile topla oğularak giderilebilir.

Vernik filimi grileşen işlerde, eritici sıvı yüzeye püskürtülürse ve eritici sıvıyla nemlendirilmiş yer topla ovulursa, grileşme giderilebilir.

Vernik filimi üzerinde kalan küçük ezik ve vuruklar hafifçe zımparalanarak giderilebilir. Küçük delikler gomlak maddesiyle kapatılabilir veya koyu vernik damlatılır. Aynı amaçla, uygun renkte selülozik macun da kullanılır.

Vernik, yağlıboya, selülozik boya gibi örtü katları piyasada kullanılmaya hazır halde satılan (solvent v.b.) gereçlerle sökülebilir. Bunlar, kutularında yazılı kullanma yöntemlerine göre uygulanmalıdır.