AHŞAP BİRLEŞTİRMELER
2.1. Ahşap Birleştirmelerin Tanımı Ve Önemi
Ahşabın dayanımı ve sağlamlığı yapılan birleştirmelerin tekniğine uygunluğu ve
Yerine göre kullanımı ile mümkündür. Birleştirmelerde dikkat edilmesi gereken hususları
şöyle sıralayabiliriz:
Ø Tutkal yüzeyi ne kadar çoksa birleştirmenin dayanımıda o kadar iyi olacaktır.
Ø Ahşabın makta kısmı tutkalı iyi tutmaz. Bu nedenle yüz ve cumba kısımlarının
yüzeyii fazla tutulmalıdır.
Ø Parça kalınlığına göre belli oranlarda birleştirme için pay bırakılmalıdır.
Ø Birleştirmelerde sıkılık faktörü önemlidir. Ne az olmalı, nede parçayı zorlayıp
çatlatmalıdır. Kısaca tatlı sıkı konumda olmalıdır.
Ø Birleşim yerleri gönyesinde ve alıştırılmış (Alıştırma testeresi kullanılabilir.)
olmalıdır.
Ø İç odun iç oduna, dış odun dış oduna denk gelmelidir ( Ahşabın çalışmasının
denk gelmesi amaçlanır.
2.2. AHŞAP BİRLEŞTİRME ÇEŞİTLERİ
2.2.1 En Birleştirmeler
Ahşap teknolojisinde geniş tablalar iki veya daha çok parçanın yanyana getirilip,
çeşitli yöntemlerle birleştirilerek yapıştırılması sonucunda elde edilirler. Bunun nedeni;
ahşabın çalışmasından dolayı oluşabilecek şekil değişikliğini en alt seviyede tutarak tablanın
düzgün doğrultuda kalmasını sağlamaktır.
2.2.1.1. DÜZ EN BİRLEŞTİRME
İki parça düz olarak birleştirilmiş ve yapıştırılmıştır. Resimde parçanın kenarlarını belirten
ana çizgiler kalın, birleştirme yerleri ise ince sürekli çizgi ile çizilmelidir. Makta taraması 45°
'lik eğimle l mm - 3 mm aralıklı olur. Yüz ve cumba görünüş resminin karışmaması için
görünüşlerde içleri taranmadan boş bırakılır. Perspektif çizimlerinde ise doğal görüntü veren
yüz, cumba ve makta taraması yapılır.
Düz En Birleştirme
LAMBALI EN BİRLEŞTİRME
Düz birleştirmeye göre %50 daha tazla tutkallama yüzeyi oluşur. Ahşap binaların
tavan ve yer döşemelerinin yapılmasında kullanılır. Cumbalar düz olarak alıştırılır ve kalınlığın
1/2 'si genişlik ve derinlikte lamba açılarak birleştirilir.
Ön görünüşte iki parçanın birleşme çizgisi ince sürekli çizgiyle, lambanın derinliği de
kesik çizgilerle belirtilir. Üst görünüşte ise yalnızca lambanın genişliği kesik çizgi ile
gösterilir.
2.2.1.3. Kendinden Çıtalı Kinişli En Birleştirme
Kinişin kalınlığı, parça kalınlığının 1/3 ü, derinliği ise yaklaşık parça kalınlığının
döşemesi malzeme üreticileri tarafından tercih edilir.
2.2.1.4. Yabancı Çıtalı Kinişli En Birleştirme
Yapımı basit olduğu için küçük işletmeler tarafından tercih edilen bir birleştirme
yöntemidir. Cumbaları alıştırılan tahtaların ortalarına kalınlığın 1/3 'ü genişlik ve 1/2 'si
derinlikte kiniş açılır. Kinişlerin ortalarına konulan aynı kalınlıkta ve kinişlerin toplam
derinliğinden l mm daha kısa dar çıtalarla birleştirme gerçekleştirilir. Çıtaların elyafının iş parçası
elyafına dik olması tercih edilir. Bu nedenle çıtaların yerine kontraplak da konulabilir.
23
2.2.1.5. Kavelalı En Birleştirme
Kavela, parçalardaki deliklerin toplam uzunluğundan 2 mm kısa olmalıdır. Bu
durumun ve birleştirme yapılmadan önce delik çevrelerine açılan havşaların ön ve yan
görünüşte belirtilmesi gerekir. Kavelalar ve delikler parça içinde kaldıkları için kesik
çizgilerle çizilir. Kavela ekseni üst görünüşte merkezden geçen yatay ve düşey ince eksen çizgisi
ile daire çapını 2-3 mm geçecek şekilde çizilmelidir.
Şekil 2.5. Kavelalı En Birleştirme
2.2.1.6. Makinede Yapılan En Birleştirmeler
Masif parçaların makinede birleştirme yapılmasıyla geniş yüzeyli tablaların elde
edilmesinde kullanılır. Büyük ve seri üretim yapan işletmeler bu yöntemi tercih ederler.
Kalınlığı çıkan parçaların cumbaları düzeltilerek yanyana getirilir ve freze
makinalarında özel bıçaklarla kanallar açılır. Makinede tek ayar yapılıp parçalar bir düz, bir
ters olarak açılarak birleştirme bitirilir. V şeklinde işaretleme mutlaka yapılmalıdır.
Şekil 2. 6. Makinede Yapılan En Birleştirmeler
2.2.2. Köşe Birleştirme Çeşitleri
Köşe birleştirmeler denildiğinde genel anlamda birbiri ile 90 derece veya değişik
açılarda köşe oluşturan birleştirmeler akla gelir. Birleştirme yapılan parçaların konumlarına
göre bu birleştirmeler de üç şekilde gruplandırılır. Çerçeve köşe birleştirmeler, elyaf köşeye
dik birleştirmeler ve elyaf köşeye paralel birleştirmeler(Masif tabla birleştirmeler). Ancak
köşe birleştirmeler denildiğinde farklı bir husus belirtilmemişse çerçeve köşe birleştirmeler
anlaşılmalıdır.
2.2.2.1. Çerçeve Köşe Birleştirmeler
Bu birleştirmeler mobilya kapakları, kapı ve pencereler, ilan dolabı vb. yerlerde
kullanılan ve cumba (yan yüzeyler) ların birbiri ile genellikle 90 derece açı oluşturduğu
yapım tekniğidir. Birleştirme ile lamba, kiniş, kordon veya pah gibi bir kenar şekillendirmesi
de uygulanır. Çerçeve köşe birleştirmeler uygulanan yapım tekniğine göre sınıflandırılırlar.
2.2.2.1.1. Açık Zıvanalı Birleştirmeler
Zıvananın uzunluğu parça genişliği, kalınlığı ise parça kalınlığının 1/3 ü kadar yapılır.
İki parçadan ortası boşalana dişi zıvana, iki kenarı boşalana ise erkek zıvana adı verilir.
Lambalı zıvanada (2/3 lambalı) zıvana derinliği lamba kalınlığı kadar az açılır, erkek
zıvanalardan biri de lamba derinliği kadar küçük olur. Resim üzerinde birleştirmenin zıvana
olduğunu göstermek amacıyla zıvananın köşeleri ince çizgi ile köşegen olarak birleştirilir ve
bu işarete zıvana işareti adı verilir.
yarısı olacak şekilde yapılır. Çizimde 0,5–1 mm tutkal boşluğu da dikkate alınmalıdır. İş
parçasında fazla fire nedeniyle küçük işletmeler tarafından fazla tercih edilmez. Tavan ve yer
